บทคัดย่อ

          การศึกษาครั้งนี้เป็นการศึกษาเชิงวิเคราะห์แบบย้อนหลัง (Retrospective study) ในผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่และกลับเป็นซ้ำ ตั้งแต่วันที่ 1 ตุลาคม 2559 ถึงวันที่ 30 กันยายน 2562 โดยศึกษาจากการทบทวนเวชระเบียนตั้งแต่ เริ่มวินิจฉัย ระหว่างการรักษา จนกระทั่งผู้ป่วยรักษาหายหรือเสียชีวิต โดยการวิเคราะห์ข้อมูลจากปัจจัยเสี่ยงของผู้ป่วยที่เสียชีวิตและผู้ป่วยที่ไม่เสียชีวิต

          ผลการศึกษาพบว่า ผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อ  ขึ้นทะเบียนในช่วงที่ศึกษาจำนวน 28 ราย รักษาหาย 18 ราย ขาดยา 1 รายและเสียชีวิต 9 ราย(ร้อยละ32.14) โดยมีปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้ผู้ป่วยวัณโรคเสียชีวิต ได้แก่ ผู้ที่มีอายุมากกว่า 65 ปี       ค่าดัชนีมวลกาย(BMI) ต่ำกว่า 19 และมีโรคร่วมหรือโรคฉวยโอกาส เช่น โรคเอดส์ โรคเบาหวาน โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง  และผู้ป่วยวัณโรค เสียชีวิตส่วนใหญ่เป็นเพศชายจำนวน 7 ราย(ร้อยละ77.7) สถานะภาพคู่ 6 ราย (ร้อยละ66.66)  น้ำหนักน้อย BMI ต่ำกว่า 19จำนวน 5 ราย(ร้อยละ55.56) และไม่เคยมีประวัติเป็นวัณโรคมาก่อน อีกทั้งพบว่าส่วนใหญ่มีอายุมากกว่า 65 ปี 7 ราย (ร้อยละ77.7)โรคร่วมที่ส่งผลต่อการเสียชีวิต ได้แก่ โรคเอดส์ 5ราย(ร้อยละ55.56) โรคเบาหวาน 2 ราย(ร้อยละ 22.22)  และโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง 2 ราย(ร้อยละ 22.22)

          ผลจากการศึกษา ควรให้บริการเชิงรุกออกค้นหาคัดกรองอาการสงสัยวัณโรคปอดในชุมชน โดยเฉพาะผู้ที่อายุมากกว่า 65 ปี ที่อยู่ระหว่างช่วงอายุ 71-75 ปี ผู้ป่วยติดเตียง และผู้ที่มีน้ำหนักตัวน้อยกว่า 40 กิโลกรัม ดังนั้นเพื่อให้การวินิจฉัยและเข้าถึงการรักษาที่รวดเร็ว ควรมีการจัดทำแนวทางการดูแลรักษาผู้ป่วยวัณโรค(Care Plan)เชิงสหวิชาชีพ เฝ้าระวังติดตามอาการและประเมินอาการอย่างเหมาะสม

คำสำคัญ : วัณโรค  ผู้ป่วยวัณโรคปอดรายใหม่  ผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อ